Serbest Köşe – Hasan Karakaya / 2013 Temmuz / 8. Sayı

Ramazan orucunu hilali gördüğünüzde tutun. Hilali gördüğünüzde açın. Şayet hava kapalı olursa, (ayın tesbitine mani olursa) otuzu sayın.”

Bu konuda Hz. Ebu Hureyre, Hz. Ömer’in oğlu Abdullah, Hz. Abbas’ın oğlu Abdullah, Hz. Cabir, Hz. Aişe, Hz. Huzeyfe, Hz. Ömer, Hz. Enes, Hz. Ebu Bekre ve Hz. Ta’lik b. Ali radıyallahu anhum gibi pek çok sahabî, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ‘den birçok hadis rivayet etmişlerdir.

Günümüzde önemli bir mesele olması sebebiyle, özetle şunları zikretmekte fayda mülahaza edilmiştir.

Ramazan Orucunun Başlangıç ve Bitiş Tarihlerinin Ancak Hilalin Görülmesiyle Tesbit Edileceğini Belirten Hadisler:

a. Ebu Hureyre radıyallahu anh, Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu söyler: “Ramazan orucunu hilali gördüğünüzde tutun. Hilali gördüğünüzde açın. Şayet hava kapalı olursa, (ayın tesbitine mani olursa) otuzu sayın.”1

Diğer bir rivayette “…Sayıyı otuza tamamlayın.”2

Başka bir rivayette: “Hilali görmedikçe orucu tutmayın. Hilali görmedikçe orucu bozmayın. Hilali gördüğünüzde orucu tutun. Hilali gördüğünüzde orucu açın. Şayet hava kapalı olursa, (hilalin görülmesine engel olursa) otuz günü sayın.”3

b. Abdullah b. Abbas radıyallahu anh, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Orucu Ramazandan önce tutmayın. Orucu hilali gördüğünüzde tutun. Hilali gördüğünüzde açın. Şayet hilalin görülmesine bulut mani olursa, otuz günü tamamlayın.”4

Diğer bir rivayette: Abdullah b. Abbas radıyallahu anh der ki: Ramazan ayından önce oruca başlayanlara şaşarım. Hâlbuki Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Orucu, hilali gördüğünüzde tutun ve hilali gördüğünüz zaman açın. Şayet hava kapalı olursa, (hilali görmenize mani olursa) sayıyı otuz güne tamamlayın.”5

c. Abdullah b. Ömer radıyallahu anh’dan, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in, Ramazanı anlatarak şöyle buyurduğu rivayet olunur: “Hilali görmedikçe orucu tutmayın. Hilali görmedikçe orucu açmayın. Şayet hava kapalı olursa (hilali görmenize mani olursa), görüldüğü gibi kabul edin.”6

Diğer bir rivayette Abdullah radıyallahu anh Rasûlullah’ın şöyle buyurduğunu işittim, der: “Hilali gördüğünüzde orucu tutun. Hilali gördüğünüzde onu açın. Şayet hava kapalı olursa görüldüğünü kabul edin.”7

d. Cabir b. Abdullah radıyallahu anh der ki; Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Hilali gördüğünüzde orucu tutun. Hilali gördüğünüzde onu açın. Şayet hava kapalı olursa (hilali görmenize mani olursa) otuzu sayın.”8

e. “Ebu Bekre radıyallahu anh ‘den, Rasûlullah’ın sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurduğu rivayet edilir: “Hilali gördüğünüzden dolayı orucu tutun. Hilali gördüğünüzden dolayı onu açın. Şayet hava kapalı olursa, (hilali görmenize mani olursa) sayıyı otuza tamamlayın. “9

f. Ta’lik b. Ali radıyallahu anh der ki; Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Hilali gördüğünüz zaman orucu tutun. Onu gördüğünüz zaman orucu açın. Şayet hava kapalı olursa, (onu görmenize mani olursa) sayıyı tamamlayın.”10

g. Huzeyfe el-Yeman radıyallahu anh, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu söyler: “Hilali görmedikçe veya sayıyı (Şaban ayının sayısını) tamamlamadıkça ay gelmeden önce oruca başlamayın. Sonra hilali görünceye veya sayıyı (Ramazan ayının sayısını) tamamlayıncaya kadar orucu tutun.”11

Şaban Ayının Dikkatle Hesaplanması Hakkındaki Hadisler:

a. “Ebu Hureyre radıyallahu anh, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu rivayet ediyor: “Ramazan ayı için Şaban ayının hilalini hesaplayın.”12

b. “Hz. Aişe radıyallahu anha şöyle buyuruyor: «Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, Şaban ayının hilaline gösterdiği titizliği başkasına göstermezdi. Sonra hilali görünce (Ramazan) orucunu tutardı. Şayet hava kapalı olursa, (onun görülmesine mani olursa) otuz günü sayar, sonra oruç tutardı.”13

c. Ebu Hureyre radıyallahu anh, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu söyler: “Orucu, hilali gördüğünüzde tutun ve onu gördüğünüzde açın. Şayet hava kapalı olursa, (görmenize engel olursa) Şaban ayının sayısını otuza tamamlayın.”14

Hilalin Görülmemesi Halinde Ramazan Orucunun Otuz Güne Tamamlanacağını Bildiren Hadisler:

a. Ebu Hureyre radıyallahu anh, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu rivayet eder: “Hilali gördüğünüzde orucu (Ramazan orucunu) tutun. Hilali gördüğünüzde orucu açın (bitirin). Şayet hava kapalı olursa, (hilali görmenize mani olursa) otuz gün oruç tutun.”15

b. Ebu Hureyre radıyallahu anh, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’den şu hadis-i şerifi rivayet ediyor: “Önceden devam eden bir orucunuzun tesadüf etmesi hariç, Ramazan’dan bir veya iki gün önce oruca başlamayın. Hilali gördüğünüzde oruç tutmaya başlayın. Hilali gördüğünüzde orucu açın. Şayet hava kapalı olursa (hilali görmenize mani olursa) otuz günü tamamlayın, sonra orucu açın.”16

c. Abdullah b. Abbas radıyallahu anh, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şöyle buyurduğunu söylüyor: “Önceden devam eden bir orucunuzun tesadüf etmesi hariç, Ramazan’dan bir veya iki gün önce oruç tutmaya başlamayın. Orucu, hilali gördüğünüzde tutun ve hilali gördüğünüzde açın. Şayet bulut hilalin görülmesine mani olursa sayıyı otuza tamamlayın. Sonra orucu bozun. Ay yirmidokuzdur.” İmam Ahmed: ‘Yani, ay eksiktir’ şeklinde tefsir etmiştir.17

Zikredilen hadisler göz önüne alındığında Ramazanın başlangıcı ve bitişi hilal gözlenerek tespit edilmelidir. Allah’tan niyazımız İslam ümmetinin dağınıklığını gidermesi ve hilal konusunda da ittihadı sağlamasıdır.

————————————-

1  Müslim, Kit. Siyam, bab: 19, 20 hn. 1081;  Nesâi, Kit. Siyam, bab: 9, 11;   Darimi, Kit. Savm, bab: 2:   Müsned, İmam Ahmed. c. 2, sh. 282, 415, 409.

2  Müsned, İmam Ahmed, c. 2, sh. 422.

3  Müsned, İmam Ahmed. c. 2, sh. 456, 430.

4  Nesâi, Kit. Siyam, bab: 13;   Tirmizi, Kit. Savm, bab: 5, hn: 688.

5  Nesâi, Kit. Siyam, bab: 12;  Müsned, İmam Ahmed, c. 1, sh. 221; Muvatta, Kit. Siyam, bab: 1, hn. 3.

6  Buhârî Kit. Savm bab: 11; Müslim, Kit. Siyam, bab: 2, hn. 1080; Nesâi, Kit. Siyam, bab: 10;   Darimi Kit. Savm bab: 25.

7  Müslim, Kit. Siyam bab: 2 hn. 1080; Nesâi, Kit. Siyam bab: 10; İbn Mace Kit. Siyam bab:7  hn. 1654.

8  Müsned, İmam Ahmed, c. 3, sh. 42.

9  Müsned, İmam Ahmed, c. 5, sh. 42.

10  Müsned, İmam Ahmed, c. 4, sh. 23.

11  Ebu Davûd, Kit. Savm, bab: 6 hn. 2326; Nesâi, Kit. Siyam, bab: 13, hn. 2128, 2129.

12  Tirmizi Kit. Savm, bab: 1. hn. 687, Müstedrek, c. 1, sh. 42.

13  Ebû Dâvûd, Kit. Savm, bab: 6, hn. 2325; Müsned, İmam Ahmed, c. 6, sh. 149; Müstedrek, c. 1, sh. 423.

14  Buhârî, Kit. Savm, bab: 11.

15  Müslim, Kit. Siyam, bab: 17, hn. 1081;  İbn Mace, Kit. Siyam, bab: 7, hn. 1655; Nesâi, Kit. Siyam, bab: 10;   Müsned, c. 3, sh. 25.

16  Müsned, İmam Ahmed, c. 2 sh. 438, 497.

17  Ebû Dâvûd, Kit. Savm, bab: 7, hn. 2327;  Müsned, İmam Ahmed, c. 1, sh. 258.