Nebevi Aile – Halime Yılmaz / 2024 Haziran / 139. Sayı
Hamd, dünyaya aciz ve bakıma muhtaç dünyaya gelen insana ona tüm bakımını tam bir iştiyakla yerine getiren anne babalarımızı merhametli yaratan Allah’a aittir. Salat ve selam, Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’ e, onun güzide ashabına olsun. Allah’ın selamı, rahmeti, bereketi ve hidayeti, anne babasının rızasını almayı başarabilen nasipli ve akıllı Müslüman kardeşlerimin üzerine olsun.
Anne babanın rızasını almak büyük bir nasip işidir. Allah’ ın özel kullarına lütfettiği akıl nimetini gerçek anlamda kullanabilen kulların diğer kullardan ayırt edici özelliklerinden biri de onların, anne babalarını razı edecek yolları bulmalarıdır. Zira anne babayı razı etmek, alemlerin hâkimi olan Allah’ ın emridir. Hem de O’na şirk koşmadan ibadet etme emrinden hemen sonra gelen bir emirdir. O’nun, anne babaya iyiliği emreden birçok ayeti ve peygamberinin anne babaya ihsanı tavsiye eden birçok hadisi vardır. Bu ayet ve hadisler ışığında söyleyebiliriz ki hiçbir Müslümanın anne babasını razı etmeden Allah’ı razı edebilmesi mümkün değildir. Allah’ ın rızası, anne babanın rızasını almaktan geçmektedir. Bu yüzden bir Müslümanın ne yapıp edip anne babasını razı edecek yolları keşfetmesi ve onları razı etmesi gerekmektedir. Velev ki anne babası kafir, münafık, müşrik, deist, ateist ya da yoldan sapmış bir kişi olsun fark etmez; uhrevi konularda Allah’ı öfkelendirecek işleri emrederlerse bu konuda onlara itaat yoktur. Ama dünyevi istek ve ihtiyaçlarını yerine getirme konusunda çocuklar anne babaya itaat ve iyilik etmek zorundadırlar. Bu konuda İslam Müslümana, iyilik etmekten ve onlara itaat etmekten kaçacakları bir açık kapı bırakmamıştır. Burada anne babaya iyilik ve onlara itaat konularındaki delilleri sıralayacak değilim. Arzu edenler Kuran’ da geçen ayetleri, bu ayetlerin tefsirlerini okuyabilirler. Ayrıca bu konudaki hadislere en azından İmam Nevevî’ nin “Riyazü’s-Sâlihîn” eserinin “Anne babaya iyilik” başlıklı bölümünden okuyup detaylı bilgi alabilirler. Benim bu yazımda değinmek istediğim, anne babayı razı etmenin bazı yolları olacaktır. Çünkü çoğumuz bu nassların çoğunu okuduk, biliyoruz. Ama hayatımıza nasıl tatbik edeceğimiz konusunda tereddütler yaşayabiliyoruz. Şimdi gelelim anne babayı razı etmenin bazı yollarına. Maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz:
1. Anne babana karşı önyargılı olma: Onlardan hoşlanmadığın ve bazen anlam veremediğin agresiflikler, tavırlar görebilirsin. Bunu öncelikle şahsileştirme. Onların travmalarını, geçmişte yaşayıp da altından kalkamadıkları sorunlarını bilemezsin. Çoğunu da çocukları olman hasebiyle sana açamazlar. Dolayısıyla davranışlarından dolayı önyargılı olup onlardan kaçmak yerine onları anlamaya ve daha çok merhametli olmaya çalış. Çünkü onlar ya cennetin ya da cehennemin olabilir.
2. Onların sevincine sevin, üzüntüsüne üzül.
3. Onları, razı oldukları şekilde razı et: Bazen çocuklar, anne babalarını razı edelim derken kendilerinin mutlu olacakları şeylerle razı etmeye çalışırlar. Mesela anneyi razı etme niyetiyle ona bulaşık yıkamada yardım eden bir kız çocuğu, mutfak aletlerinin yerini kafasına göre değiştirir. Bazı anneler bundan hoşlanmaz ve kızar. Çocuk da annesine ne yaparsa yapsın razı olmadığını, onu asla memnun etmenin mümkün olmadığını düşünerek ona iyilik etmekten vazgeçer. Halbuki sorun oldukça basittir. Bulaşığı yıka, eşyaları onun hoşlanacağı şekilde diz ve anneni razı et. Bu sadece basit bir örnekti. Anlaşılması için verdim. Her çocuk bu örneği, kendi ebeveynine göre düşünecek ve onları razı etmenin yollarını bulacaktır.
4. Sonunda onların yüzünü güldürüp kendilerini memnun edecek işlere başvur.
5. Onları “başının tacı et” onları kimseyle kıyaslama: Onlar “kimse” değildir. Kimse onların yerine geçemezler. Onları, evine geldiklerinde başköşeye oturt. Misafirin olduklarında en güzel ikramlıklar hazırla ve bu konuda üşengeç davranma.
6. Onların varlığına şükret: Onlar, yanında oldukları zaman dua et. Yokluklarında arkalarından dua et ve onlara duyduğun vefadan ötürü anne tarafından teyze, dayı gibi, baba tarafından amca, hala gibi akrabalara iyilik et.
7. Onlarla anlaşamadığın zamanlarda bile onları terk etme ki Allah da seni en zor zamanında terk etmesin: Ne yap et, onların gönüllerini almanın bir yolunu bul.
8. Onların aldıkları her nefes kıymetlidir: Onlar senin ya cennetin ya da cehennemin olabilir. Her fırsatta onların dualarını almanın bir yolunu bul.
9. Mümkün mertebe seninle gurur duyacakları işler yapmaya çalış: Onları toplum içinde küçük düşecekleri işler yapmaktan uzak dur. Eğer onları onurlandıracak şeyler yapamıyorsan Rabbine, onların gönlüne gireceğin ve kalplerini yumuşatacak yolları sana kolay kılması için dua et. Unutma! Allah’ın rızası da öfkesi de onların rıza ve öfkesine bağlıdır.
10. Kimseye onlardan kötü bahsetme: Onların adını hep iyi zikretmeye çalış. Bir gün senin de onların konumunda olacağını unutma.
11. Onların bulunduğu meclise girince eğer o mecliste ilim ehli gibi önce selamlaşılması gereken birileri yoksa önce onlara yönel ve onlara sarılarak gönüllerini al: Bir meclisten çıkarken önce onlarla vedalaş. Onlar bir meclise girerse ayağa kalk. Onlara saygı göster ve ikramda bulunurken kusur etmemeye çalış.
12. Dilinde onlara karşı sürekli “Bir isteğin var mı?” lafı dolansın: Bir istekte bulunduklarında da içten gelerek ve söylenmeden o istekleri yerine getir.
13. Onlarda gördüğün olumlu yönlerini yüzlerine karşı söyle: Bundan çok memnun olacaklardır. Özellikle başkalarının yanlarında onlar da o meclisteyken kendilerini öv.
14. Kimse için onları kırma: Bu, kendin bile olsa. İnan değmez. Buna değmediğini illa çocuk sahibi olup ebeveyn olmak ne demekmiş öğrendikten sonra anlama. Bunu deneyimleme acısını tatma. Zira anne babasını kıran herkes sonunda çok pişman olmuştur.
15. Sanıldığının aksine onları razı etmek, başkalarını razı etmekten daha kolaydır. Onları üzmek de başkalarını üzmekten daha kolaydır: Zira onlar, bu hayatta en çok evlatlarını severler; bu yüzden en küçük bir hatalarına kırılırlar ve küçük bir iyiliklerinden aşırı mutlu olurlar.
16. Anne baban yaşadıkça onları, sırtındaki bir kambur olarak değil; başındaki talih kuşun olarak gör. Onlar senin en büyük zenginliğin. Düşünsene, ya olmasalardı. Onlara ihsanda bulundukça altınlar heybene doluyormuş gibi hisset.
17. Her zaman ve özellikle başın sıkıştığında anne babanı ya ara ya da ziyaret et. Onlara derdinden bahsedip kendilerini üzme. Ama dualarını alacak işler yap. Sıkıntın çözülmese de için ferahlar.
18. Onlar “Senden razıyım” diyene kadar koştur. Bu söz ağızlarından çıkana kadar ya da bunu davranışlarıyla gösterene kadar helal olan her yolu dene. Bir yol olmazsa başka yol dene ve asla usanma.
19. Onları herkesten önce sen düşün. Bir yere gideceklerse sen götür. Bir ihtiyacı varsa kimseyi bekleme ve başkalarına muhtaç olmalarına fırsat vermeden işini hemen hallet.
Kısaca ne yap et anne babanı razı edecek yolları bul ve bu vesileyle Allah’ı razı etmeye çalış. Çünkü “Allah’ın rızası, anne babanın rızasında; öfkesi de anne babanın öfkesindedir.”[1]
Hamd, alemlerin Rabbi Allah’a aittir.
[1]. Tirmizi, Birr ve Sıla, 3.
