Nebevi Aile – Halime Yılmaz / 2023 Şubat / 123. Sayı
Hamd, insanın her türlü ihtiyacını karşılamak için hükümler indiren Allah’a mahsustur. Salat ve selam Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem ‘e onun ailesi ve ashabının üzerine olsun. Allah’ın selamı, rahmeti bereketi tüm Müslümanların üzerine olsun.
Başkasının evine, hayatına, vaktine, gününe, odasına ve sosyal medyasına İslam izinsiz girmeye ve müdahil olmaya izin vermemiştir. Mahremiyet alanı sayılan bu özel alanlar, kişiye özeldir ve öyle kalmalıdır. Ev dışındakilere özellikle yasaklanan ev içi mahremiyet alanı, ev içinde de belli alan ve saatlerde uygulanmaktadır.
“Ey iman edenler! Kendi evinizden başka evlere, geldiğinizi fark ettirip (izin alıp) ev halkına selâm vermedikçe girmeyin. Bu sizin için daha iyidir; herhalde (bunu) düşünüp anlarsınız.” (Nur, 27)
Başkasının evine göz dikmek, onun evine girmek gibidir ve İslam tarafından yasaklanmış çirkin bir ameldir ve İslam’ın adabı muaşeret kurallarına aykırıdır.
Rasûlullah bir hadislerinde buna şöyle işarette bulunmuştur: “İzin istemek göz(ün evin ayıplarını görmemesi) için şart kılınmıştır.”1
Sehl bin Sa’d radıyallahu anh’dan rivayet edildiğine göre bir adam, Efendimiz ’in kapısındaki bir delikten evin içine bakmıştı. O esnada Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in elinde bir tarak vardı. Adamın bu davranışını fark eden Efendimiz şöyle buyurdu:
“Senin beni gözetlediğini bilmiş olsaydım, bununla gözünü oyardım. İzin istemek, evin içerisi görülmesin diye emredilmiştir.”2
Yine Peygamber Efendimiz: “Bir kimse, izinleri olmaksızın insanların evinin içine bakarsa, gözünü çıkarmaları onlara helâl olur.”3 buyurarak, böyle insanların ne kadar büyük günah işlediklerine dikkat çekmiştir.
Kilde bin Hanbel radıyallahu anh diyor ki, Rasûlullah’ın yanına gittim ve selam vermeden huzuruna girdim. Bunun üzerine Efendimiz “Geri dön ve ‘es-selamü aleyküm, girebilir miyim?’ de”buyurdu.4
“Eğer (girmek istediğiniz) evlerde kimseyi bulamazsanız, izin verilinceye kadar oraya girmeyin! ‘Geri dönün!’ denirse hemen dönün, bu sizin için daha uygundur. Şüphesiz Allah yapmakta olduklarınızı hakkıyla bilendir.” (Nur, 28)
“İzin istemek üç defadır. İzin verilirse girersin, verilmezse geri dönersin.” buyurmuştur.5
Câbir radıyallahu anh diyor ki; “Rasûlullah’a geldim ve kapısını çaldım. Rasûl-i Ekrem:
– Kim o?
– Benim.
– Benim, benim! diye tekrar etti. Galiba bu cevaptan hoşlanmamıştı.”6
Ev dışında olduğu gibi ev içinde de özel alanlara, anne babanın odasına çocuklar özellikle belli vakitlerde izin almadan girmemelidir. Bu, hem hoş olmayan şeyler ile karşılaşmalarını önlemek hem de özel alan mahremiyet kurallarını onlara öğretmek adına önemli bir adabı muaşeret kuralıdır. Rabbimiz buyuruyor ki:
“Ey iman edenler! Ellerinizin altında bulunan (köle ve cariyeleriniz) ve içinizden henüz ergenlik çağına girmemiş olanlar şu üç vakitte; sabah namazından önce, öğleyin istirahat için elbiselerinizi çıkardığınız vakit ve yatsı namazından sonra (yanınıza gireceklerinde) sizden izin istesinler. Bunlar mahrem halde bulunabileceğiniz üç vakittir. Bu vakitler dışında ise birbirinizin yanına girip çıkmanızda ne sizin ne de onlar için bir vebal yoktur.” (Nur, 58)
Bu ve benzeri ayet ve rivayetler göstermektedir ki İslam, kişinin mahremiyet ve özel alanına özel bir sınır getirmiş ve özel koruma altına almıştır. Zira bu özel alan çiğnenirse günümüzde olduğu gibi hayâ da mahremiyet de kalmaz. Haya ve mahremiyetin kalmadığı bir toplumda da ahlak ayaklar altında çiğnenir. İslam’ın kurmak istediği tertemiz toplumda ahlak, olmazsa olmaz kurallardandır.
İzin almadan başkasının evine girmek yasaklandığı gibi izinsiz başkasının vaktine girmek de bu yasağa dahil edilebilir. Vakit de özel alandandır. İnsanların vakitlerine girmeye çalışırken de özel alanlarına dahil olmaya çalıştığınızı unutmayın. Bu yüzden bunu da izinsiz yapmak hoş değildir. Özellikle vaktini Allah yolunda harcayan ilim erbabı, davetçi insanların vaktini, gereksiz ve malayani konularla meşgul etmemek gerekir ki daha hayırlı işler için enerjilerini toplasınlar. İnsanların sosyal medya hesaplarını ele geçirmek de buna girer Allahu ‘alem. Ki sosyal medyasına kişinin şifre koyması, evinin kapısını kilitlemesi gibidir. Dışarıdan birinin bu kilidi zorlaması ya da kırması, hak ihlalidir ve vebal doğurur.
Başkasının gününü size ayırmasını istediğinizde de ondan özel alanından izin istemiş olduğunuzu unutmayın. Gününü size vermek zorundaymış gibi sakın düşünmeyin. Bazı Müslüman kardeşlerimiz bu konuda anlayışsız olup müsait olmadığını söyleyen kardeşine darılabiliyor. Ama burada bir Müslümanın darılma hakkı yoktur.
Başkasının evini ve kapısını dinlemek de mahremiyet sınırını ihlaldir. Tecessüse girer ve büyük bir ahlak yoksunluğudur. İslam başkasının hayatını merak etme duygusundan kurtulmayı emreder.
Hülasa bir Müslümanın başka Müslümanın evine, hayatına, gününe, vaktine izni olmadan girmeye ve müdahil olmaya çalışması helal değildir. Kardeşinin özel alanına girmek isteyen kişi önce girmek istediği alan için bu işin hayırlı olduğuna kanaat getirmeli ve ardından o kişinin üçten fazla olmamak şartıyla ısrar etmeden iznini almalı ve yine izin isteyerek o alandan ayrılmalıdır. Bu, İslam’ın izin adabındandır.
1. Buhârî, İsti’zan, 11
2. Müslim, Adab, 40-41
3. Müslim, Adab, 43
4. Ebu Davud, Edeb, 127
5. BuhârÎ, İsti’zan, 13
6. BuhârÎ, İsti’zan, 17
