Nebevi Aile – Halime Yılmaz / 2024 Aralık / 145. Sayı
Hamd, insanı diğer insanlara muhtaç yaratan, ona mutluluk yollarını gösteren Allah’a aittir. Salat ve selam rehberlerin en hayırlısı olan Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’ e, onun güzide ailesi ve ashabına olsun. Allah’ ın selamı, rahmeti, bereketi, inayeti ve hidayeti Müslüman fertlerin ve ailelerin üzerine olsun.
Mutlu evliliğin sırları konumuza kaldığımız yerden devam ediyoruz.
6.Ev İçinde Temizlikle İlgili Sünnetleri İhya Et:
Sünnet, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’ in gittiği yoldur. Sünnet, Müminin can suyudur. Sünnet, unutulan fıtrat davranışlarıyla yüzleşip özünü bulmanın en temiz yoludur. Sünnet olmadan din yaşanamayacağı gibi aile içi sorunların çözümü de eksik kalır.
Bugünün aile içi sorunları başlığında ele alınan genel problemler; karşılıklı iletişimsizlik, anlayışsızlık, güven problemleri, saygı yoksunluğu, sevgi eksikliği ve benzeri sorunlar üzerinde dönüp dolaşmaktadır. Ancak sünnetin ısrarla üzerinde durduğu ve çoğunun, gün içerisinde sık sık yapılmasının tavsiye edildiği temizlik ve özbakımla ilgili arkaya atılmış ve âtıl bırakılmış öyle konular vardır ki gündeme gelmesi, özellikle bu konulara önem göstermeyenler için elzem görünmektedir. Belki bu konular mutlu evlilik için aslî şartlardan değilmiş gibi gözükebilir. Ama eşle geçirilen uzun süreye bakıldığında yabana atılamayacak derecede önemli gözükmektedir. Bu konu içerisine peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in pak sünnetinin tamamı alınmalıdır. Ama ben sadece temizlikle ilgili üç mevzudan bahsedeceğim. Diğer sünnetlerin ev içi mutluluğa katkılarını sizin zengin hayal gücünüze bırakıyorum. Burada bahsedeceğim üç konu: misvaklanmak, saçını taramak ve tırnak kesme sünnetleri olacak inşallah.
Aslen insanın fıtratında olan ve yapılmadığında manevi bir ağırlık bırakan bu sünnetler uzun süre ihmal edildiğinde eşleri rahatsız edebilmekte, hoş olmayan görüntü ve kokulara sebep olarak eşlerin birbirinden uzaklaşmasına ve birbirinden tiksinmesine sebep olabilmektedir. Bazı eşlerin ise karakterinde barındırdığı olumsuz özelliklerine rağmen bu konulardaki mutedil titizliğinden dolayı eşi tarafından hataları tolere edilebilmektedir. Bu da gösteriyor ki basit görünen rutin temizlikler ve ihmal edilmemesi gereken sünnetler kişi için iki hayra vesile olabilir; Allah rızası için yapılırsa sünneti ihya etme ecri alınır ve eşi tarafından saygı duyulan bir kişi haline getirir. Zira insan, saygı duyduğu birine karşı kötü kokmaktan, onu rahatsız etmekten daha çok imtina eder. Mümin tiksindirici değildir. Bu konuda dikkat edeceği ilk kişi de eşi olmalıdır. Çünkü onu güzel ve temiz görmeyi en çok o hak eder.
İbn Mesud radıyallahu anh dedi ki: Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Mümin ne inciten ne lanet okuyan ne çirkin söz söyleyen ne çirkin iş yapan ne de tiksindiren biri değildir.”
Mümin kul, hadise göre kimseyi incitmez; öyleyse herkesten önce eşini incitmemeye gayret eder. Kimseye lanet etmez; önce eşine lanet etmez. Kimseye çirkin söz söylemez; önce eşine karşı kaba-saba ve çirkin konuşmaz. Kimseyi tiksindirecek söz ve davranışlarda bulunmaz; bu konuda dikkat etmeye eşinden başlar. Çünkü eşi onun en yakın arkadaşı, en çok onun yükünü sırtlanan kişidir. Eşi, kendisine karşı bu kadar verici iken kendisinin eşine vefa göstermemesi düşünülemez.
Şimdi gelelim ev içi önemsenmesi gereken bazı temizlik kurallarına:
a) Misvaklanmak:
Ağzı temizler, Rabbi hoşnut eder, dişleri beyazlatır, diş etlerini güçlendirir, zekayı parlatır ve bu konuda yazılmış bablara baktığımızda otuza yakın faydası vardır. Ebu Hureyre radıyallahu anh’ den rivayet edildiğine göre Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Eğer ümmetime -veya insanlara- zorluk vereceğimden endişe etmeseydim, her namazın başında onlara misvak kullanmalarını emrederdim.”[1]
Tirmizi bu hadisi, 17 sahabinin rivayet ettiğini bildirmiştir. Bu konuda rivayet edilen hadislerin çokluğu, diş temizliğinin önemine dikkat çekmektedir. Zira insanın ağzının, en çok mikrop barındıran organlardan biri olduğu söylenmektedir. Ağızla yer içeriz, ağızla iletişime geçeriz, bizi diğer insanlara sevdirecek gülümsememizi ağzımızla yaparız. Ağzımızdan çıkan iyi-kötü sözler, bizim ahirette varacağımız yeri belirleyen en önemli azalarımızdan biridir. Bu kadar fonksiyonu olan bir organ hem madden hem de manen temiz olacak ki ondan hayır sadır olsun. İşte tam da bu noktada insanın en çok muhatap olduğu kişi olan eşinin yanında ağzının temizliğine maksimum düzeyde dikkat etmesi, en az dışarıda muhatap olduğu insanlara karşı dikkat etmesi kadar mühimdir. Eşin, eve gelip ona sarıldığında, yanında yatarken, onunla konuşurken seni, ağzından güzel kokular yayılırken hatırlamalıdır. Bu, onun hem sana saygısını artırır. Hem Rabbini hoşnut eden bir sünneti ihya etmiş olursun. Hem de aniden karşılaşabileceğin diğer insanlara karşı hazırlıklı olursun. Kadınlar evinin temizliğine dikkat ettikleri kadar, erkekler de arabalarının bakımına özen gösterdikleri kadar diş ve ağız bakımına dikkat ederek eşlerine özen gösterdiklerini ortaya koymalıdırlar. Sürekli eşler arası saygı, sevgiden önce geliyor diyoruz. Saygı, zorla alınmaz. Kendine saygı duyulmasını bekleme; saygı duyulacak işler yap. Bunun doğal sonucu olarak saygı kendiliğinden gelecektir. Eşinin sana saygısını artıracak sünnet yöntemlerinden birini göstermiş olduk. Gelelim diğerine:
b) Saçları taramak:
Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Kim saç bırakmışsa / uzatmışsa, onun bakımına dikkat etsin.”[2]
Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem “Saçı olan ona ikram etsin.”[3] Buyurarak saçın temiz ve bakımlı olmasını tavsiye etmiş ve saçı başı dağınık kimseleri de uyarmıştır. Bir defasında saçı başı dağınık biri mescide girince, eliyle çıkmasını işaret etmiş, adam saçını başını düzeltip geldikten sonra, “Herhangi birinizin böyle gelmesi, şeytan gibi saçı başı dağınık bir halde gelmesinden daha iyi değil mi?”[4] Buyurarak saçın bakımlı olmasını istemiştir. Kendisi de saçına her fırsatta bakım yapmış, hatta itikâfta bile eşi Hz. Aişe onun saçını yıkamış ve taramıştır. [5]
Bu konuda aşırıya kaçmamak şartıyla kişi, mümkün olduğu ölçüde eşine saçları düzgün görünmeye özen göstermelidir ki bunu en çok hak eden odur.
c) Tırnakları kesmek:
Hadislerde “fıtrattan” olduğu bildirilen temizlik türlerinden biridir. Ellerimiz, günlük işlerde, taharette ve insanlarla iletişimde en çok kullandığımız organımızdır. En çok mikrobu ellerimizle gittiğimiz yere taşıdığımızdan dolayı uzmanlar, bir yerden eve geldiğimizde, alışveriş yaptığımızda ellerimizi yıkamamızı tavsiye ederler. Birçok hastalığı birbirimize ellerle temas ederek bulaştırıyoruz. Ev içerisinde de insanın en çok temasta bulunduğu kişilerden biri eşidir. Öyleyse ellerin temizliği hem dışarıdan getirdiğimiz hastalıkları ona bulaştırmamak hem de taharette en çok kullanılan organımız olması bakımında çok önemlidir. Elde öyle bir kısım vardır ki hem eli estetik olarak güzelleştirir. Hem günlük işlerimizi yaparken oldukça işlevseldir; hiç düşündünüz mü? Mesela tırnağımız olmasa parmağımız sadece etten ibaret olsaydı detaylı uğraş isteyen birçok işimizi nasıl yapacaktık? Hem de tırnak, eğer kesilmezse, temiz tutulmazsa, yediğimiz yemeğe elin en çok temas ettiği bölgesi olduğundan dolayı bedenimize kendi ellerimizle yolladığımız binlerce mikrobun taşıyıcısı olabilir. Ev işleri ve tüm aile efradının karnını doyuran yemekleri yapan kadının, tırnakları temiz olmadan bu işleri yaparak onlara yemekle birlikte hastalıklar gönderen bir vesile olmamalıdır. Aynı şekilde evin geçimini üstlenen erkeğin tırnakları, yaptığı işten dolayı kirlendikten sonra gereği gibi temizlenmezse eşine ve çocuklarına her dokunduğunda onlara bulaştıracağı hastalık ve mikropların sebebi olmaktadır. Aslında kadın da erkek de görevlerini Allah için ve hakkıyla yaptıklarında ecirlerini alacaklardır. Üstelik övülmeye layık bir iş yapmaktadırlar. Ama eşler bu konuda İslam’ın temizlik kurallarına riayet etmezlerse nasıl hakkıyla görevini ifa etmiş olacak ki? Tebük dönüşü Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Sad bin Muaz ile karşılaştı, tokalaşınca ellerinin nasırlı olduğunu gördü. Sebebini sorunca “ailesinin nafakasını temin için bahçesinde çalıştığını” söyledi. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem “Bu ellerin, Allah’ın sevdiği eller olduğunu” söyleyerek ailesine ve eşine emek veren kişinin, övülecek bir iş yaptığını gösterdi. Diğer yandan da tırnak temizliğini öven de odur. Dolayısıyla insan tırnak temizliğine, dışarıdaki insanların yanında dikkat ettiği gibi en çok eşine karşı dikkat etmelidir. Çünkü insanın en güzel halini görmeyi en çok hak eden eşidir.
Dikkat ederseniz ev içinde eşe karşı dikkat edilmesi gereken sadece üç sünnetten bahsettik. Bu, diğer sünnetleri yok saymak olarak görülmemelidir. Aksine bu ihtimam, diğer sünnetler için de gösterilmeli ve insan bilhassa temizlikle ilgili sünnetlere, en çok eşine karşı ve onunla riayet etmelidir. Konu içerisinde sık sık tekrarladığım gibi yine söylüyorum. İnsan eşine karşı, en az diğer insanlara karşı temiz olmaya çalıştığı kadar temiz olma gayreti içinde olmalıdır. Burada ihlaslı ise hem sünneti ihya sevabı hem de aile huzuruna yatırım yapma ecri alacaktır Allahu alem.
Rabbim evlerimizi de kalplerimizi de eşlerimizi de madden ve manen temizlenenlerden eylesin. “Çünkü Allah çokça temizlenenleri sever.”(Bakara, 222)
Hamd, alemlerin Rabbi Allah’a mahsustur.
[1]. Buhari, Cuma, 8, Savm 27; Müslim, Taharet, 42
[2]. Ebu Davud, Sünen, IV, 74, Hadis: 4062
[3]. Ebû Dâvûd, tereccul 3, IV, 394-95
[4]. Mâlik, şa‘r 7 s. 949
[5]. Buhârî, itikâf 2, II, 256; Müslim, hayız 7, I, 244; İbn Mâce, sıyâm 64, I, 565