Nebevi Aile – Halime Yılmaz / 2018 Kasım / 72. Sayı
Baba, evin direği, aile fertleri zayıf düştüklerinde onların sığınacağı gerçek limanı, gücün ve zorluklar karşısında dimdik durmanın evdeki simgesi, edep ve güvenin kaynağı ve toplumu oluşturan ailenin temelidir.
Aile kurumunun devamı ve sağlamlığı açısından, aile bireylerini ayakta tutan en önemli etken, baba figürüdür. Baba, iman, tevekkül, zühd, takva, dürüstlük, sabır ve güven gibi sağlam karakterin en önemli vasıflarını, kesinlikle üzerinde taşımalıdır. Babaların çocuklarına bırakacakları en güzel miras, güzel ahlaktır. Bunu ancak çocuklarına güzel örnek olmakla sağlayabilirler. Zira çocuklar, kal dilinden çok, hal dilinden etkilenip hayatlarına bununla yön verirler. Bu konuda bir Hadis’te şöyle buyrulmaktadır:
“Hiçbir anne baba, çocuğuna güzel terbiyeden daha kıymetli bir bağışta bulunmamıştır.” [1]
Edep, haya anneden çocuğa geçer diye bir algımız var. Bu inanışımızı değiştirecek bir hadis var. Gelin birlikte inceleyelim:
Velid bin Numeyr, babasının şöyle dediğini anlatıyor:
“Bizden öncekiler derlerdi ki, doğruluk Allah’ tandır, edep ise babadandır.” [2]
Edepli bir neslin ihyası, edepli babaların varlığı ile mümkündür. Baba her bakımdan güçlü ve sağlam olursa, ailenin de sağlam olma ihtimali yüksektir. Kadınlar, eşlerinden aldıkları güç vesilesiyle hayatlarını daha kolay idame ettirebilirlerken; çocuklar da bu güçle güçlenerek, özgüven duygusuna sahip olabilirler.
“Erkekler kadınlar üzerinde yönetici ve koruyucudurlar…”[3]
Bu, ailenin temelini sağlam direkler üzerine inşa etme konusunda eşsiz bir ayettir. “Yönetici, koruyucu, veli” gibi anlamlara gelen ayetin orjinalinde geçen “Kavvame” sözcüğü, Arapçada bir işi çokça yapan kişiler için kullanılan mübalağa siygasında gelmiş bir kelimedir. Erkekler, kadınlarını korumada, yönetmede, idare etmede en çok hakkı olan ve bu konuda fıtratları gereği oldukça başarılı olan ailenin güç kaynaklarıdırlar. Kadınları erkek rolüne büründürüp zulmü modern bir şekilde hortlatan günümüzdeki bazı cahillerin iddia edip ileri sürdükleri gibi kadın, erkek gibi olamaz. Ona eşit olması, ona zulümdür. Kadın her zaman erkeğin koruması ve idaresine muhtaçtır. Kocasının ona verdiği güç ile hayatını daha güzel idame ettirebilir. Tıpkı erkeklerin de kadınlara ihtiyacı olduğu gibi. Bu ayet bunu net ve mükemmel bir dille ifade etmiştir. Başka söze ne hacet…
Baba, edepli olursa eşi ve çocukları da bu edepten nasibini alacaktır. Baba, dünyevi ve uhrevi sorumluluklarda ailesinin yükünü taşıyan kişidir. Bu sorumlulukları yerine getirirken ilimli, edepli,gayretli, sabırlı, bildiğini çocuklarına öğretmede istekli olması ve çocuklarının çevresindeki arkadaşları takip eden sevgi tabanıyla desteklenmiş bir otorite olmalıdır. Evde en son kararlar baba tarafından verilmelidir.
Babaların çocuklarıyla kurduğu iletişim, onların kelime haznesinden matematik zekalarına kadar etkili olduğu yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Çocuklarıyla yeteri kadar vakit geçiren babaların çocuklarının gelişimi daha kolay olmaktadır. Üstelik baba ilgisi, çocuklarda okula uyum sağlama sürecini daha da kolaylaştırıyor. Baba dış dünya için çocukların rehberidir. Alışveriş adabı, dışarıdaki aktiviteler, spor sosyal ilişkiler vs. dış dünya ile ilgili çocuğa yön gösteren ve örnek olan babadır. Bu konularda çocuğuna eşlik etmeyi ve yardımcı olmayı ihmal etmemelidir.
İyi Bir Baba Olmak İçin Bazı Öneriler
– Çocuğunuza sevginizi belli edin. Babası tarafından yeterince sevilmeyen çocuklarda özgüven eksikliği, hırçınlık, içe kapanıklık gibi istenmeyen durumlar görünmektedir.
– Çocuğunuzun annesine kesinlikle saygı ve sevgi gösterin. Bu durum, çocuğunuzun size olan sevgi ve saygısını da artıracaktır. Ona doğru bir koca olma konusunda iyi bir rehberlik etmiş olmanız da ayrı bir faydadır. Eşinizden boşanmış bile olsanız ona saygı ve destekçi olmanız çocuğunuz için çok önemlidir.
– Çocuğunuzla zaman geçirin. Bunu asla ihmal etmeyin. Bir gün büyüyüp size ihtiyaç hissetmediklerinde, onlarla yeterince vakit geçiremediyseniz, bunu telafi etmek çok zor olacaktır.
– Kendilerini dinlediğinizi ve sözlerine değer verdiğinizi hissettirin.
– Sevgi ile harmanlayarak disiplin verin. Disiplinsiz sevgi çocuğu tatminsizliğe ve sınır tanımamaya iter.
– Doğru örnek olun. Erkek çocukları, babalarıyla vakit geçirerek büyürse dürüstlüğü, mütevaziliği, ve sorumluluk duygusunu öğrenir. Kız çocukları babalarıyla vakit geçirerek büyürse erkek tarafından saygı görmenin nasıl olduğunu bilerek büyür ve ona göre ileride eş seçimi yapar.
– Çocuğunuza doğruyu, yanlışı göstermek sizin göreviniz. Ayrıca doğru yaptığı işlerde onu destekleyip cesaretlendirme de sizin işiniz. Bu, çocuğun hakkı bilip hakka uyarak bir hayat sürmesi açısından oldukça elzemdir.
– Çocuklarınızla birlikte sohbet ederek geçirdiğiniz sofralarınız olsun. Bunlar, çocuğunuzun eğititi için oldukça eğlenceli ve unutulmaz olan özel anlardır.
– Çocuğunuzla kitap okuyun.
– Çocuğunuza güzel isimler verin. Bunun sorumluluğu babalardadır İslam’a göre. Ahirette bu isimlerle ve babalarının isimleriyle çağırılacaklarını unutmayın.
– Çocuğunuzu güzel terbiye etmede eşinizle aynı oranda sorumlu olduğunuzu unutmayın.
– Çocuğunuza şefkat göstermeyi ihmal etmeyin. Her onu öpüşünüzde cennetteki derecenizin yükselmesi size ecir olarak yeter.
– Çocuğunuza kesinlikle beddua etmeyin. Çünkü babanın duası makbuldür.
“Üç dua vardır ki, bunlar şüphesiz kabul edilir: Mazlumun duası, yolcunun duası, babanın evladına duası.”[4]
– Çocuklarınıza ikramda bulunun. Onlara iyilik edin. Ömer’in oğlu Abdullah şöyle demiştir:
“Yüce Allah Kur’an’ da takva sahibi Müslümanlara “Ebrar” ismini vermiştir; çünkü onlar hem babalarına hem de çocuklarına iyilik yapmış kimselerdir. Babanın senin üzerinde hakkı olduğu gibi, çocuğunun da senin üzerinde muhakkak hakkı vardır.”[5]
– Helal kazanç ile çocuklarına helal ve temiz şeyler yedirin. Çünkü yenilip içilenlerin karakter üzerindeki etkisi büyüktür.
– İlim, Kur’an, İman ve İslam meselelerini, namaz, oruç, haram ve helalleri çocuklarınıza öğretin.
– Herkes çoban siz de evinizin çobanısınız. Maddi manevi tüm sorumluluk sizde. Bu sorumluluğu aklınızdan çıkarmayın ve çocuklarınızı her konuda başkasına muhtaç etmeyin. Onlara yedirdiğiniz her lokmadan ecir alacaksınız unutmayın. Abdullah bin Amr’dan rivayetle Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
“Bakmakla yükümlü olduğu kimseleri ihmal etmesi, kişiye günah olarak yeter.”[6]
– Çocuklarınıza sınırlar koymayı ihmal etmeyin. Yaramaz, üzgün, kontrolünü kaybeden davranışları karşısında çocuğuna sakin davranan babanın erkek çocukları daha az saldırgan oluyor. Kızlar ise arkadaşlarıyla daha az sorun yaşıyor. Çocuğun kendini güvende hissetmesi için babanın sınırlar koymasına da ihtiyacı var.
– Çocuklarınız arasında adil olu. Ailesi içinde adaletli olanlar, Allah katında nurdan minberlere oturacaktır.
– Çocuğunuza bol bol dua ederseniz,sadece onu iyi yetiştirme adına iyi bir şey yamış olmayacaksınız. Aynı zamanda ahiretteki dereceniz yükselecek.
Ebu Hureyre Rasûlullah sallallahıu aleyhi ve sellem den şunu nakleder:
“Yüce Allah, kişinin (ahiretteki) derecesini yükselttiğinde o kişi: “Neden dolayı derecem yükseldi?” diye sorar. Yüce Allah da:”Çocuğunun sana ettiği duadan dolayı” cevabını verir.”[7]
Unutmayın babanın ömür boyu babalık görevi devam eder. Çocuklar üyüyüp evlense de babanın rehberliğine, koruma ve sevgisine ihtiyaç duyarlar.
Baba candır, ailenin direği, toplumun temelidir. Faziletli babalar, faziletli ümmet için oldukça elzemdir.
Alemlerin Rabbi olan Allah’a hamd olsun.
[1]. Tirmizi, Birr, 33
[2]. Buhari, Edeb’ul-Müfred, 92.
[3]. Nisa, 34
[4]. İbn Mace, Dua, 11
[5]. Buhari, Edeb’ul-Müfred, 94.
[6]. Ebu Davud, Zekat, 45
[7]. Bezzar
